Kahvehaneler Nerede ve Ne Zaman Ortaya Çıktı?
Kahvehanelerin ya da kafelerin ilk kez Avrupa’da, Paris’te veya Viyana’da ortaya çıktığı iddia edilebilir. Ancak bu doğru değildir. Anadolu’da 15. yüzyıl civarında elit kesim tarafından içilen kahve, Peçevi’nin aktardığına göre, 16. yüzyıl ortalarında İstanbul Tahtakale’de, Halepli Hakem ve Şamlı Şems adındaki iki girişimci tarafından kamusal alana taşınmış, yani dünyadaki ilk kahvehane bu iki kişi tarafından burada açılmıştır.
Daha sonra kahvehane konsepti hızla Avrupa'ya yayılmış ve Osmanlı dünyası dışındaki ilk kahvehane, 1620'lerde Venedik'te açılmıştır. Zamanla kahvehaneler, Avrupa'da insanların gündüzleri bir araya gelip sosyalleştiği, adeta "dünyayı kurtardıkları" mekanlar haline gelmiştir.
Kahve Avrupa’da genelde “Türk içeceği” olarak nam salmıştır. Burada 1672 tarihli Londra’da basılmış bir “broşürde” (pamphlet) bu durum açıkça görülür.
Vurgulamak gerekir ki, Avrupa'daki ilk kahvehaneleri açanların neredeyse tamamı Osmanlı dünyasıyla bağlantılıdır. Örneğin, Londra'daki ilk kahvehaneyi açan kişi, İzmir’de ticaretle uğraşan bir İngiliz olan Pasqua Rosee’dir. Bu bağ, Osmanlı dünyasındaki kahve kültürünün Avrupa'da yayılmasında önemli bir rol oynamıştır.
Yani işin özü, kahvehanelerin ve kafelerin anavatanı İstanbul’dur ve bu tarihsel olarak son derece önemli bir olaydır. Hatta fazlasıyla büyük bir öneme sahiptir, zira dünya çapında bir kültürün başlangıç noktası olarak kabul edilebilir.
Ekstra Detaylar
Osmanlı dönemindeki tipik bir İstanbul kahvehanesini yansıtan kesitler için bir video.
Ve Pera Müze’sinin İstanbul kahvehanelerine ait çok sayıda obje içeren online kahvehane sergisi için tam buraya tıklamak yeterlidir.
19. Yüzyıl Başındaki Bir İstanbul Kahvehanesi
(Antoine Ignace Melling, Voyage Pittoresque de Constantinople).