Tarihteki İlk Broşürler ya da Nemçe (Avusturya) Ellerinde Osmanlıların Tasvir Edilişinin Hikmeti



Bilindiği gibi Avrupa’da matbaanın keşfedilmesi ve yaygınlaşması 15. yüzyıl ortalarında olmuştur. Bu çerçevede Avrupa’da çok sayıda kitap da basılmıştır. 

Diğer taraftan Avrupa’da matbaada basılan kitapların çoğu genelde tek sayfalık kağıtlar olan ve adına Almanca’da flugschrift, İngilizce’de pamphlet ve Fransızca‘da brochure denilen şeylerdir. 

Bu kağıtların içeriklerine baktığımızda onlarda siyasi/politik olaylar hakkında, dini hususlarda ve hatta tıbbi konularda oldukça genel “değerlendirmelerde” bulunulduğunu tespit ederiz. Bu açıdan bu tek sayfalık kağıtlar ile hemen hemen her konuda o dönemin toplumlarında kamuoyu oluşturmak mümkün olmuştur. 

İşte tarihte bu broşürlerin rol oynadığı olaylardan birisi 16. yüzyılda cereyan eden ünlü Reformasyon hareketiydi. Bu hareket sürecinde Protestanlar görüşlerini toplumda yaymak ve Papa’yı yani Katolikleri eleştirmek için broşürleri kullanmışlardır.

Hans Sebald Beham (ö. 1550)'e ait Papalığın devrilmesini anlattığı 1525 tarihli broşür.


Olay şu ki Osmanlılar 16. ve 17. yüzyıl dolaylarında Nemçe/Engürüs ellerinde Habsburglar ile azim cengler ederken bu bölgede hakim devlet olan Habsburglar da halkın “moralini yükseltmek” ve düşmanı "tanıtmak" gibi çok sayıda nedenle flugschriftler kullanmış gözükmektedir. 

Buna bir örnek olarak 1664 tarihli bir flugschrifti verebiliriz. Görüyoruz ki bu flugschrifte göre Osmanlılar eğer başarılı olursa halka tasvirdeki gibi "fena şeyler" edecektir...