Osmanlıların, Diyâr-ı Rûm’daki türlü aktivitelerin devamını temin için vakıflar kurarak parasal destek sağladıkları bilinen bir hadisedir. Bu çerçevede medrese öğrencilerinin kırtasiye ihtiyaçlarını karşılamaktan cami mumlarının masrafını karşılamaya, bahçelerin bakım parasından kütüphanelerde bakımsız kalmış kitapların ciltlenme paralarını temin etmeye kadar türlü hususlarda “nakit çıkışında” bulunmuş bir “ecdad” ile karşı karşıyayız.

Şanslıyım ki okuma aleminde fütûhat yaptığım bir esnada bu duruma bir örnek daha tespit ettim. Bunu da sizlerle paylaşmak istiyorum.

Mary Işın hocanın aktardığına göre Diyâr-ı Rûm’u 17. yüzyılda gezmekte olan Jean de Thévenot (ö. 1667) ilginç bir durum tespit eder. Mary Işın hocanın vurguladığı üzere meğerse Osmanlılar sokak kedilerinin ve köpeklerinin beslenmesine finansal destek için vakıflar kuruyormuş:

“Öldükleri zaman haftada belirli sayıda köpek ve kediyi beslemek için yüklü miktarda para bırakanlar var. Bu iş için fırıncılar veya kasaplara para verirler ve onlar bu görevini sadık bir şekilde yerine getirirler. Her gün etleri yüklemiş adamların gidip vakfın köpekleri ve kedilerini çağırmaları, hayvanların etraflarında toplanmaları ve yiyeceklerin dağıtılmasını görmek hoştur. Türklerin hayvanlara karşı gösterdikleri hayırseverliklerin yüz örnek daha verebilirim. Öyle davranışlar gördüm ki bizde olsaydı çok saçma sayılacaktı. İyi giyinmiş birkaç adamın yeni yavrulamış bir dişi köpeği görünce sokakta durdukları, sonra dikkatsiz kişiler onu ezmesinler diye taşlar toplayarak etrafına küçük bir duvar ördüklerini gördüm.”